[*ADOCTRINÉ] agg.
[*ADOCTRINÉ] agg.
[FEW III, 112b doctrina; T-L doctriner e adoctriner; GD doctriner; TLIO addottrinare; GDLI addottrinare]
0.1 adotrenie, adotrine, adotriné, adotrinee, adotriner, adotrinez.
0.2 Part. pass. di adoctriner, usato come agg. Si notino le forme adotrenie e adotriner create da Niccolò da Casola per esigenze di rima.
0.3 Cfr. Holtus 1979, p. 188, che considera l’agg. un italianismo. La forma con a– è in effetti poco attestata in area galloromanza, ma il T-L registra almeno un esempio di acdotriner in SJak 35.
0.4 1 ‘Istruito, dotto’. Nella locuz. adotriné de ‘ferrato in’.
0.5 Francesca Gambino 30.07.2025. Ultimo aggiornamento: Francesca Gambino 30.07.2025.
1 ‘Istruito, dotto’.
– «Tut se trairent qant Rolant s’est drecé | En le lengaje Persans a encomencé: | “Rois e barons, se tuit me pardoné, | Je pur dirai, quant tuit sunt aqoisé | … | De ces dous chouses croi mal adotriné | Cil jantils home qi samble corocé | Contre le droiz, se je ai bien noté.», L’Entrée d’Espagne, secondo quarto XIV sec., Padova, 11124.
– «Hom fu preus as armes et fu mout insene, | Ardiz et coraious et bien adotrine, | Temprançe oit in lui, mout est esmisure », Niccolò da Casola, La Guerra d’Attila, post 1358, ante 1373, I, I, 970.
– « Convint con tiel compagnes in bontes multiplier, | E chi use cum li mauves tost convint trabuçer. – | Cesta pensee fist Marchoels, l’adotriner.», Niccolò da Casola, La Guerra d’Attila, post 1358, ante 1373, I, XII, 2062.
Nella locuz. adotriné de ‘ferrato in’
– «Hom fu mout saçe et de Gordoes ne, | .c. ans avoit, chanuz fu et barbe, | Et de siance fu molt adotrine», Niccolò da Casola, La Guerra d’Attila, post 1358, ante 1373, II, XV, 1765.
– «Seignor, çest spions mout fu adotrinez | De sens et de savoir et oit bien parlez», Niccolò da Casola, La Guerra d’Attila, post 1358, ante 1373, I, XII, 1428.